کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست + نکات مهم حقوقی

کمیسیون ماده 100 شهرداری یکی از کمیته های مهم و حیاتی در ساختار شهرداری‌ها در ایران است. این کمیته به منظور حفظ شفافیت و شناسایی نواقص و تخلفات در عملکرد شهرداری تشکیل شده است. بنا به قانون شهرداری، کلیه شهرداری ها موظف به تشکیل کمیسیون ماده 100 هستند. اعضای این کمیته شامل شخصیت‌هایی مستقل از شهرداری، مانند نمایندگان سازمان‌های حقوقی، مردم و روابط عمومی است.

اصلی‌ترین وظیفه کمیسیون ماده 100 در شهرداری‌ها، بررسی امور مالی و اقتصادی شهرداری و ارائه گزارش به شورای اسلامی شهر می‌باشد. این گزارش برای کنترل ه زینه های شهرداری و افزایش شفافیت در بودجه شهرداری بسیار مهم است. علاوه بر بررسی امور مالی، این کمیسیون می‌تواند به بررسی سایر مسائلی مانند رعایت قانون در پروژه های شهری، تضمین کیفیت خدمات عمومی و مسائل دیگری که با عملکرد شهرداری مرتبط هستند، بپردازد.

کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست + نکات مهم حقوقی

در مجموعه قوانین و مقررات مالیاتی، عوارضی که شهرداری‌ها می‌توانند به عنوان منبع درآمدی استفاده کنند، معمولاً شامل عوارض شهرسازی، عوارض بهره‌برداری، عوارض انتقال و تغییر کاربری اراضی، عوارض اعتباراتی، عوارض ترافیکی و عوارض تعمیر و نگهداری شبکه‌های آب، فاضلاب، گاز، برق و تلفن است. به علاوه، شهرداری‌ها می‌توانند از منابع دیگری مانند وام‌ها نیز استفاده کنند.

قبل ازبررسی نکات قانونی موجود در حوزه کمیسیون ماده 100 شهرداری، بهتر است با تعاریف و مفاد ماده 100 آشنا شویم.

ماده 100 قانون شهرداری‌ها

مجموعه قوانین و مقررات مالیاتی و عوارضی که شهرداری‌ها می‌توانند استفاده کنند، در تعیین نحوه برآورد و تعیین میزان هر یک از این عوارض، توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تنظیم می‌شود. شهرداری به منظور اجرای امور خود و حفظ حقوق و منافع عمومی و توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه و حفظ محیط زیست و ارتقاء سطح خدمات به شهروندان، موظف است به منظور برآورد نیازهای مالی خود، همه منابع و درآمدهای مشروع خود را از طریق مالیات‌ها، عوارض، امتیازات، درآمدهای غیرمستقیم، واریزی‌ها، وام‌ها و منابع دیگر به دست آورد.

ماده 100 قانون شهرداری درباره تعهدات شهرداری‌ها در مورد تامین منابع مالی و مالیاتی است. کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، در واقع متشکل از دو کمیسیون است: کمیسیون بدوی و تجدیدنظر. کمیسیون بدوی مسئول بررسی شکایات و درخواست‌های ارسالی به شهرداری در مورد خدمات شهری و تصمیم‌گیری در این زمینه است. از سوی دیگر، کمیسیون تجدید نظر مسئول بررسی تصمیمات گرفته شده توسط شهرداری است که به دلایلی ممکن است اعتراض و شکایت شهروندان و یا سایر نهادها و ارگان‌ها به دنبال داشته باشد.

متن ماده 100 قانون شهرداری‌ها

متن ماده 100 قانون شهرداری‌ها به شرح زیر است:

“شهرداریها مکلفند نسبت به تامین منابع مالی خود از طریق اعتبارات بودجه، صندوق توسعه ملی، تسهیلات اعطایی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر منابع قانونی اقدامات لازم را به عمل آورند. شهرداریها مکلفند به موجب قوانین و مقررات مالیاتی، مالیات خود را محاسبه و پرداخت کنند.” به این ترتیب، شهرداری ها موظف به تامین منابع مالی خود از طریق منابع قانونی مختلف هستند و باید مالیات خود را بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی پرداخت کنند.

ماده 100 قانون شهرداری‌ها در بخش چهارم قانون (مصوب ۱۳۴۶) در مورد “تصویب بودجه و تعیین شهریه‌های خدمات شهرداری” صحبت می‌کند. متن این ماده به شرح زیر است: “تصویب بودجه و تعیین شهریه‌های خدمات شهرداری توسط شورای اسلامی شهر، در جلسه‌ای که تا پایان فروردین ماه سال مالی جاری برگزار می‌گردد، صورت می‌گیرد.”

جزییات ماده 100 قانون شهرداریها

کمیسیون ماده 100 شهرداری، به مسئولیت‌های شهردار در خصوص ایجاد، توسعه و نگهداری تأسیسات و تجهیزات شهری، تعیین سطح و ظرفیت خدمات شهری و کنترل ساخت و ساز در شهر و شهرک‌ها می‌پردازد. بنابراین، طبق این ماده، شهردار مسئولیت‌های زیر را دارد:

1- ایجاد و توسعه تأسیسات و تجهیزات شهری مانند پارک‌ها، میدان‌ها، فضاهای سبز و غیره.

2- نگهداری و تعمیرات دوره‌ای تأسیسات و تجهیزات شهری به منظور حفظ کیفیت و ارتقاء سطح خدمات شهری.

3- تعیین سطح و ظرفیت خدمات شهری مانند سرویس بهداشتی، پسماند، نور و غیره.

4- کنترل ساخت و ساز در شهر و شهرک‌ها به منظور حفظ زیبایی و کیفیت شهر و جلوگیری از ساخت و سازهای غیرقانونی.

5- تعیین قوانین و مقررات لازم برای کنترل ساخت و ساز و کاربری اراضی در شهر.

6- اعطای مجوزهای لازم برای ساخت و ساز و کاربری اراضی در شهر و شهرک‌ها.

7- اجرای طرح‌های شهرسازی و توسعه شهری به منظور بهبود شرایط شهری و ارتقای سطح خدمات شهری.

8- تعیین شرایط تحویل اراضی و مستغلات شهری به سایر افراد یا نهادها.

9- پایش و کنترل کیفیت خدمات شهری ارائه شده توسط شرکت‌ها و نهادهای دیگر.

10- ایجاد و توسعه پایگاه داده شهری و تأمین اطلاعات لازم برای اجرای و بروزرسانی طرح‌های شهری.

انواع تخلفات مشمول ماده 100 قانون شهرداریها

ماده 100 قانون شهرداری، برای حل اختلافات بین شهرداری و شوراهای اسلامی شهر اعمال می‌شود. به طور کلی، تمامی اختلافاتی که می‌توانند بین شهرداری و شوراهای اسلامی شهر پیش آید و به کمیسیون ماده 100 شهرداری ارجاع داده شوند، مشمول این ماده قانونی می‌شوند این اختلافات شامل :

اختلافات مربوط به اجرای پروژه‌های عمرانی و توسعه شهری، اختلافات مربوط به برنامه‌های توسعه شهری و روستایی، اختلافات مربوط به بودجه و هزینه‌های شهرداری، اختلافات مربوط به ساخت و ساز، تغییر کاربری زمین و امور مربوط به شهرسازی، اختلافات مربوط به حفظ محیط زیست، بهداشت و طرح‌های بهینه سازی ترافیک، اختلافات مربوط به امور مالی و امور حقوقی، اختلافات مربوط به امور آب و فاضلاب و تأمین نیازهای شهری.

کمیسیون ماده 100 شهرداری

کمیسیون ماده 100 شهرداری، شوراهای اسلامی شهر و شهرداری را موظف به تشکیل یک کمیسیون مشترک از نمایندگان شهرداری و شوراها برای حل اختلافات بین دو سازمان می‌کند. این کمیسیون با حضور و یا عدم حضور طرفین مسئله، بررسی اختلافات، تلاش برای حل و فصل موضوعات و مسائل مرتبط با شهرداری و شوراهای اسلامی شهر را بر عهده دارد.

کمیسیون ماده ۱۰۰ در قوانین ایران به معنای کمیسیون مجلس است که وظیفه بررسی و تصمیم‌گیری درباره تخلفات اخلاقی و مالی مسئولین دولتی و عضوان مجلس را دارد. به عبارت دیگر، کمیسیون ماده 100 شهرداری مسئول بررسی تخلفات اخلاقی و مالی مسئولین دولتی و عضوان مجلس است و باید اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد.

به طور خلاصه، کمیسیون ماده 100 شهرداری می‌کند که شورای اسلامی شهر باید بودجه شهرداری را تصویب کرده و شهریه‌های خدمات شهرداری را برای سال مالی جاری تعیین کند.

وظیفه کمیسیون ماده 100 شهرداری

به طور خاص، وظایف کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری عبارتند از:

• بررسی تخلفات اخلاقی و مالی مسئولین دولتی و عضوان مجلس
• تصمیم‌گیری در مورد اقدامات قابل تصحیح مسئولین و عضوان مجلس در صورت ارتکاب تخلفات اخلاقی و مالی
• ارائه پیشنهادات و راهکارهایی برای جلوگیری از تکرار تخلفات مسئولین دولتی و عضوان مجلس
• گزارش دادن به مجلس درباره نتایج بررسی‌ها و تصمیم‌گیری‌های کمیسیون
• بررسی شکایات و اعتراضات مردم درباره تخلفات مسئولین دولتی و عضوان مجلس

اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری

اعضای این کمیسیون در واقع اعضایی هستند که توسط شورای شهر یا شورای اسلامی شهر به عنوان عضو این کمیسیون منصوب شده‌اند. این افراد باید دارای تحصیلات لازم و تجربه کافی در زمینه‌های مرتبط با برنامه‌ریزی شهری، معماری، عمران و سایر حوزه‌های مرتبط با شهرسازی باشند. همچنین، باید دارای مهارت‌های لازم در زمینه تحلیل و بررسی مسائل مختلف مرتبط با توسعه شهری و برنامه‌ریزی منطقه‌ای باشند.

به طور کلی، اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری باید به طور کامل با قوانین و مقررات مربوط به برنامه‌ریزی شهری و توسعه شهری آشنا باشند. اعضای این کمیسیون متشکل از اشخاص زیر است:

•  یکی از نمایندگان وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور
•  یکی از قضات دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری
•  یک عضو از اعضای انجمن شهر به انتخاب خودشان

مواردی که پرونده به کمیسیون ماده 100 شهرداری ارجاع داده می‌شود

ماده ۱۰۰ قانون شهرداری در ایران مربوط به پرونده هایی است که در خصوص ساخت و ساز و نگهداری ساختمان ها و تأسیسات شهری صورت می گیرد. بر اساس این ماده، کمیسیون ماده ۱۰۰ باید تخلف پرونده را مورد رسیدگی قرار دهد. تخلفاتی که پرونده مربوط به آنها باید در کمیسیون ماده 100 شهرداری مورد رسیدگی قرار گیرد، به شرح زیر است :

1. شکایات از ساخت و ساز و نگهداری ساختمان ها و تأسیسات شهری: در صورتی که شکایتی از ساخت و ساز یا نگهداری ساختمان ها و تأسیسات شهری وجود داشته باشد، پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ارجاع می شود تا مورد بررسی و اقدام قرار گیرد.
3. احداث بنا بدون پروانه یا مازاد بر مجوز. اگر ساختمانی به طور غیرقانونی ساخته شده باشد یا تعداد ساختمان های یک بنگاه سازنده از حد مجاز بیشتر شده باشد، پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع می شود تا اقدامات لازم را انجام دهد.
4. استحکام نداشتن بنا یا عدم رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و شهرسازی در احداث بنا: در صورتی که مالک اقدام به ساخت و یا نوسازی بنایی کند که فاقد ایمنی و استحکام لازم است؛ مطابق با کمیسیون ماده 100 شهرداری، حکم به تخریب بنا داده خواهد شد.
5. نقض مقررات بهداشتی: در صورتی که ساختمان ها یا تأسیسات شهری به مقررات بهداشتی و بهداشت حیوانات خانگی نیز پایدار نباشد، پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع می شود.
6. در صورتی که ساخت بنا نوعی تجاوز به معابر شهری باشد، مثلا جلو آمدگی دیواره بنا و کم شدن فضای پیاده رو، شهرداری این اختیار را دارد که در جهت تعطیلی کار ساخت وساز و یا جریمه نقدی اقدام نماید.
7. تغییر کاربری یعنی شخص پروانه ساختی که گرفته است برای یک بنای مسکونی بوده امّا برخلاف پروانه، فضایی را برای تجارت بسازد و کاربری را تجاری کند که در این حالت کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری حکم به تعطیلی و جریمه خواهد داد.
8. نقض قوانین حفاظت محیط زیست: اگر ساختمان ها یا تأسیسات شهری به طور غیرقانونی احداث شده باشند یا به مقررات حفاظت محیط زیست و آبخوان ها پایبند نباشند، پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ارجاع می شود.
9. عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ: در صورتی که پارکینگ احداث شده برخلاف پروانه ساخت باشد و یا به دلایلی قابل استفاده نباشد، تخلف محسوب می‌شود.

نکات مهم حقوقی مرتبط با کمیسیون ماده 100 شهرداری

نکات مهم حقوقی مرتبط با کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری‌ها عبارتند از:

• رعایت قوانین: کمیسیون ماده 100 شهرداری باید برای حل و فصل اختلافات، قوانین و مقررات مربوطه را رعایت کند.
• عدم تداخل با صلاحیت‌های دیگر: کمیسیون ماده 100 نباید در صلاحیت‌های سایر سازمان‌ها و نهادهای قضایی تداخل کند.
• حضور و یا عدم حضور طرفین: حضور و یا عدم حضور طرفین در کمیسیون ماده 100 شهرداری، بر اساس توافق بین آنها صورت می‌گیرد.
• تصمیم‌گیری: تصمیم‌گیری کمیسیون ماده 100 باید با توافق اعضا و حضور حداقل ۲/۳ اعضای آن صورت گیرد.
• بررسی شکایات: کمیسیون ماده 100 باید شکایات را در کمترین زمان ممکن بررسی کرده و تصمیم‌گیری نماید.
• قابلیت ارجاع: موضوعاتی که توسط کمیسیون ماده 100 شهرداری بررسی نشده باشند، می‌توانند به دیگر نهادهای قضایی ارجاع شوند.
• اجبار به انجام تصمیمات: تصمیمات کمیسیون ماده 100 شهرداری برای شوراهای اسلامی شهر بدین صورت است که شهرداری‌ها، به اجبار باید برای اجرای تصمیماتی که توسط شوراهای اسلامی شهر اتخاذ می‌شوند، همکاری کنند. این تصمیمات ممکن است شامل موضوعات مختلفی مانند احداث باغ‌های عمومی، پارک‌ها، بلوارها، تعیین نرخ آب و برق و… باشد. در کل، اجبار به انجام تصمیمات شوراهای اسلامی شهر برای شهرداری‌ها، بخشی از قوانین و مقررات مربوط به حکمرانی شهری در کشورمان است. با این حال، همیشه ممکن است به دلیل عدم توافق بین شوراها و شهرداری‌ها یا دلایل دیگر، اجرای تصمیمات با مشکلاتی همراه باشد.

اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 شهرداری و نحوه دفاع

در قانون شهرداری، اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری اعتراض به رای کمیسیون مکان پذیر است به شرطی که در مرحله اول برگزاری جلسه شورای اسلامی شهر اعلام شده باشد. بنابراین، اگر فردی با رای یا تصمیم کمیسیون مخالف باشد، می تواند در مرحله اول برگزاری جلسه شورای اسلامی شهر، اعتراض خود را اعلام کند.

در این صورت، موضوع به شورای اسلامی شهر ارجاع می شود و این شورا می تواند آن را مورد بررسی و تصمیم گیری قرار دهد. لازم به ذکر است که برای اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، باید به مواردی مانند نقض قوانین و مقررات، تصمیمات غیرعادلانه یا عدم رعایت مصالح عمومی اشاره شود.

ماده ۱۰۰ از قانون آیین دادرسی کیفری، مربوط به دفاع در مرحله دادگاه است. به طور کلی، دفاع در کمیسیون ماده ۱۰۰ باید در قالب یک روند قانونی صورت گیرد. در ادامه، نحوه دفاع در کمیسیون ماده 100 شهرداری را شرح خواهیم داد:

۱. مشاهده مدارک پرونده: در ابتدا، شما باید تمامی مدارک پرونده را مطالعه کرده و با شرایط پرونده آشنا شوید. این مرحله بسیار مهم است زیرا شما باید با دقت به اطلاعات موجود در پرونده توجه کنید تا بتوانید به درستی دفاع کنید.

۲. تلاش برای ارائه مدارک و شواهد جدید: در صورتی که شما مدارک و شواهد جدیدی دارید که می‌تواند به نفع شما در پرونده تاثیرگذار باشد، باید آن را به کمیسیون معرفی کنید.

۳. حضور در جلسات کمیسیون: شما باید در تمامی جلسات کمیسیون حضور داشته باشید و به طور فعال در جریان اتفاقات باشید.

۴. ارائه دفاع: شما باید دفاع خود را در کمیسیون به صورت کتبی یا شفاهی ارائه دهید. در دفاع خود، باید به طور مختصر و واضح به مواردی مانند شواهد، شهادت‌ها، حقایق و مستنداتی که نقض شده‌اند و دلایلی که شما برای برتری دفاع خود دارید اشاره کنید.

۵. تقاضای شهادت: در صورتی که شما به شهادت شخصی یا شاهدی نیاز دارید، باید به کمیسیون درخواست خود را اعلام کنید تا کمیسیون شاهدی را به دادگاه معرفی کند.

در چه مواردی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری امکان صدور رای بر جریمه را دارد

ماده ۱۰۰ قانون شهرداری مربوط به جرائم و تخلفات شهرداری است و در صورت تخلف از قوانین و مقررات، مجازات‌هایی نظیر جریمه، تعلیق یا لغو پروانه فعالیت و … نسبت به فرد یا شرکت اعمال می‌شود. به طور کلی، هرگونه تخلف یا جرمی که جریمه برای آن در قانون تعریف شده باشد، می‌تواند موجب صدور رای بر جریمه توسط کمیسیون ماده ۱۰۰ شود. بعضی از مواردی که کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری می‌تواند رای بر جریمه صادر کند عبارتند از:

۱. عدم رعایت شرایط صدور پروانه فعالیت و یا تخطی از شرایط مجوزهای صادر شده

۲. عدم رعایت شرایط بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی در ارائه خدمات و فعالیت‌های صنفی و تجاری

۳. تخطی از قوانین و مقررات مربوط به ساخت و ساز و نظارت بر عملکرد ساختمان‌ها

۴. تخطی از قوانین و مقررات حمل و نقل و ترافیک

۵. عدم رعایت حقوق کارگران، استخدام نکردن کارگر با مهارت و یا استفاده از کار نوجوانان

۶. عدم رعایت شرایط صحی و تجهیزات ایمنی در فضاهای عمومی نظیر پارک‌ها، مراکز خرید، پایانه‌های حمل و نقل و …

جمع بندی و نتیجه گیری :

ماده 100 قانون شهرداری مربوط به تعیین مقررات مربوط به کاربری مساحت‌های شهری است. طبق این ماده، کاربری مساحت‌های شهری باید با توجه به شرایط محیطی و جغرافیایی منطقه، اصول توسعه شهری، نیازهای جامعه و اهداف زیست محیطی تعیین شود. همچنین، این ماده مقرر می‌کند که شهرداری باید برای کاربری مناطق شهری، برنامه‌ریزی کند و مصوبات خود را به تصویب شورای اسلامی شهر ارائه دهد.

کار کمیسیون ماده 100 شهرداری نظارت و نحوه اجرای اصول مالی و حسابداری شهرداری می‌باشد. بر این اساس، شهرداری موظف است سیستم حسابداری رسمی و مطابق با استانداردهای بین‌المللی را اجرا کند و برای اجرای بخش‌های مختلف خود مانند ساخت و ساز و خدمات عمومی، بودجه مناسبی را در نظر بگیرد.

ماده 100 قانون شهرداری دربارهٔ “شورای شهر” می‌باشد که از چند عضو تشکیل شده و به عنوان نمایندهٔ مردمی، مسئولیت ایجاد و تنظیم سیاست‌های عمومی شهری را دارد. کمیسیون ماده 100 شهرداری مسئولیت بررسی و تهیه پیشنهادات مرتبط با مسائل مختلف شهری از جمله توسعهٔ شهری، محیط زیست، نظارت بر ساخت و ساز، ترافیک و حمل‌ونقل، بهداشت و سلامت، فرهنگ و هنر، ورزش و تفریح و … را دارد. همچنین، این کمیسیون مسئولیت تنظیم و اعلام نتایج انتخابات شورای شهر را نیز برعهده دارد.